Heftige emoties kunnen je zo in hun greep hebben, dat het lijkt alsof je erin verdrinkt. Dat ze je meesleuren naar een diepte waar monsters schuilen die je liever niet wil zien. Sommige mensen zijn goed in voelen en kunnen daarom emoties heftiger ervaren dan anderen.
En soms zijn emoties heftig, omdat ze verbonden zijn met een traumatische gebeurtenis of patroon. Hoe kun je dan de emotie blijven voelen en de boodschap eruit halen, zonder eraan onderdoor te gaan of dingen te doen of zeggen waar je later spijt van krijgt?
Je heftige emoties proberen weg te stoppen is geen goed idee
De boodschap die we vaak als kind hebben meegekregen is dat lastige, pijnlijke emoties er niet mogen zijn. Heb jij één van deze zinnen wel eens te horen gekregen als iets je pijnlijk had geraakt en je dat uitte met klagen, huilen, of schreeuwen?
- Hou je mond, iedereen kijkt naar je!
- Stel je niet zo aan!
- Doe normaal!
- Doe niet zo dramatisch!
- Zal ik je iets geven om te huilen?
- Jongens huilen niet
- Je bent een bòbò (watje)
Daarmee leerde je dat jouw emoties er niet mochten zijn. Onze opvoeders konden op dat moment helaas niet omgaan met ons verdriet, onze teleurstelling, of onze boosheid. Dat is erg jammer, want constructief leren omgaan met deze heftige emoties heb je te leren van de volwassenen die voor je zorgen.
Jij had als klein kind haast geen andere keus dan deze emoties wegstoppen en niet voelen. Dit werkte op dat moment, om te overleven in je gezin van herkomst. Maar het heeft ver strekkende gevolgen.
Want een emoties is een soort alarm dat je vertelt wat er werkelijk aan de hand is
Je eigen innerlijke kompas dus. En door deze kompas weg te stoppen, kun je je richting kwijtraken. Dat kan betekenen dat je in de omgang met anderen, of in het stellen van je eigen doelen, over je grenzen gaat of laat gaan, zonder dat je dat in gelijk in de gaten hebt.
Jezelf aanleren om je emoties niet te voelen, betekent ook dat je de emoties die wel fijn voelen, zoals blijdschap en liefde, minder goed of helemaal niet kunt voelen. Daarmee vlak je je beleving van het leven af en mis je een waardevol deel van het menszijn.
Gelukkig kun je nu nog leren hoe wél om te gaan met heftige emoties
Omgaan met heftige emoties doe je door jezelf te trainen om je veilig te voelen, terwijl je de emotie ervaart. Vanuit die veiligheid kun je de emotie voelen en de onderliggende boodschap onderzoeken.
De basis om jezelf veilig te kunnen voelen bij een emotie, is leren jezelf actief te kalmeren (Stap 1). Je kunt het gevoel van veiligheid vergroten door de afstand tussen jou en de emotie te vergroten (Stap 2). En daarnaast kun je emotioneel onderhoud plegen, waardoor je emoties makkelijker in balans blijven (Stap 3).
Stap 1 – Voel je veilig bij de heftige emotie door jezelf actief te kalmeren
a. Doe de buikademhaling
Jezelf actief kalmeren doe je simpelweg met de buikademhaling. Die doe je zodra je je overweldigd voelt door een emotie en minimaal drie keer. Daarna herhaal je de buikademhaling net zo vaak als je nodig hebt. Dit geeft je lichaam en je brein het sein dat je veilig bent, waardoor je kalmeert. Vanuit deze kalmte kun je makkelijker de boodschap van de emotie achterhalen en beslissen wat er nodig is op dit moment.
b. Overstem de stemmetjes
Als je geraakt bent, kun je terug vallen in de emotie, doordat stemmetjes van binnen dingen zeggen die de emotie triggeren. Vaak zijn dat niet de leukste dingen, zoals: Je bent waardeloos, Je kan het toch niet, je bent lelijk enz. Als je daarnaar luistert, val je zo weer terug in de heftigheid van de emotie.
Om dat te voorkomen, kun je de stemmetjes overstemmen, zodat je ze niet meer hoort. Dat doe je met een versterkende zin die je tegen jezelf blijft herhalen, net zo lang als nodig. Ik zeg bijvoorbeeld tegen mezelf: ‘Ik ben veilig, ik blijf ademen en ik kan dit wel aan’. Deze techniek van actief kalmeren leerde ik van dr Becky Bailey van Conscious Discipline.
Ik heb een audio gemaakt waarmee ik je in 1 minuut door dit proces van jezelf actief kalmeren heen begeleid. Dit helpt je om de techniek onder de knie te krijgen. En hoe vaker je het oefent, hoe sneller het gaat, totdat het een automatisme is geworden.
c. Wees empathisch voor jezelf
Juist omdat we geleerd hebben dat bepaalde emoties er niet mogen zijn, is het daarnaast belangrijk dat je empatisch bent voor jezelf. Dat betekent dat je elke emotie die je voelt erkent en accepteert, ook al vind je het misschien geen ‘gepaste’ of logische emotie.
Empathisch zijn doe je heel simpel door tegen jezelf te zeggen: ‘Natuurlijk voel ik me boos’, of ‘Natuurlijk voel je je verdrietig, Karina’. Waar Karina staat, zeg je je eigen naam natuurlijk. Zeg dit tegen jezelf als een liefdevolle, begripvolle ouder, zodat je weet: ik mag dit voelen en het is veilig om dit te voelen.
d. Geef je heftige emotie een naam als niet weet wat je precies voelt
Soms is een emotie zo overweldigend en complex, dat je niet eens weet wát je voelt. Je weet alleen zeker dat je je zo niet wil voelen! Wat dan goed werkt, is als je de emotie een zelfbedachte naam geeft, bijvoorbeeld (ik verzin maar wat) pico. En elke keer als je pico voelt, dan benoem je dat: ‘Ah, daar is pico’, of ‘Ik voel me pico’. ‘Name it to tame it’ zegt Becky Bailey.
Zo krijg je meer grip op dit overweldigende gevoel. Belangrijk is om de naam die je kiest heel specifiek voor deze emotie te laten zijn. Dus niet zeggen ‘ik voel me rot’, want dat is een soort vergaarbak voor alle pijnlijke emoties en zegt je nog niet wat je écht voelt. Kies echt een naam die past bij dat gevoel.
Stap 2 – Maak het nog veiliger met voldoende afstand tussen jou en de heftige emotie
a. Vergroot de afstand tussen jou en de heftige emoties met taal
Je kunt afstand creëren door de emotie mee te nemen van ‘ik ben’, naar ‘ik voel me’, naar ‘er is’. Probeer het maar eens.
- Denk aan iets waar je boos om kunt zijn en zeg hardop (alsof je het meent): “Ik ben boos.” Voel hoe je je voelt, hoe je lijf zich voelt.
- Haal even adem en zeg dan: “Ik voel me boos”. Voel hoe je je nu voelt, hoe je lijf zich nu voelt.
- Haal even adem en zeg: “Er is boosheid”. Hoe voelt het nu?
Heb je gemerkt dat je lichaam zich steeds meer ontspande en de boosheid minder werd?
b. Vergroot de afstand jou en de heftige emotie door visualisatie
Door te visualiseren dat een emotie verder weg is, wordt het gevoel minder heftig en kun je er makkelijker bij blijven. Ik vergelijk overweldigd worden door emoties vaak met zwemmen in de zee.
Als emoties heftig zijn, lijkt het alsof je diep diep de zee in bent gedoken, waar in de donkere dieptes monsters zijn die je willen pakken. Je kunt daar verdrinken of erger!
Je kunt er echter ook voor kiezen om niet de diepte in te duiken, maar wat meer aan de kant te blijven, waar je nog vaste grond onder je voeten hebt. En als dat te veel is, kun je ook aan de rand van het water staan, en misschien alleen een teentje erin stoppen.
Als dat te veel is, kun je ook ver weg gaan staan en alleen maar naar het water kijken. En als dat te veel is, kun je nóg verder weg gaan en in je uitkijktorentje, vanachter beveiligd glas, kijken naar het water.
Stap 3 – Temper heftige emoties door je emotionele balans te onderhouden
Je kunt je emoties in balans brengen door regelmatig onderhoud. Dat kan met de helende klanken, een serie oefeningen uit het Taoïsme. Elke oefening uit de serie correspondeert met een emotie en is verbonden met een orgaan.
Je doet de oefeningen door specifieke beweging te koppelen aan het maken van een klank en het visualiseren van een kleur.
Zo heb je een klank en kleur voor:
■ de nieren: angst vs stressvrij en zachtmoedig
■ de lever: gefrustreerd vs vriendelijk
■ het hart: haast, irritatie, woede vs hartelijk, geduldig
■ de milt: piekeren, bezorgdheid vs vertrouwen, balans
■ de longen: depri/somber vs levensmoed
Door de helende klanken regelmatig te doen (bijvoorbeeld 1x per week), in een specifieke volgorde, breng je je emoties in balans. Je leert deze oefening onder andere bij de Vallei-orgasme training. In een coachtraject kan ik je de oefening ook aanleren.
Blijf bij de heftige emotie en onderzoek wat de boodschap ervan is
Als je lukt om veilig bij de emotie aanwezig te blijven, kun je nu onderzoeken wat er aan de hand is. Is dit een oude pijn die geraakt wordt? Is er een grens overschreden?
Soms zijn emoties gelaagd: onder boosheid kan bjivoorbeeld verdriet zitten. Bevraag je emotie: Wat wil het je zeggen? Soms krijg je gelijk antwoord, soms is daar meer tijd voor nodig.
In coachtrajecten begeleid ik mensen bij dit proces van het ontrafelen wat er precies aan de hand is. Ben je benieuwd hoe dat voor jou zou werken? Vraag dan een vrijblijvend oriënterend coachgesprek aan.
Tan bun!
Karina
